Minerallerden : ÇİNKO

Çinko demirden sonra insanlar ve hayvanlar için büyük öneme sahip bir elementtir. Vücutta üretilemediğinden et, süt ve süt ürünleri gibi proteinden zengin besinler ile yeterli düzeyde alınması gerekir. Günlük çinko gereksinimi 15 mg kadardır. Bu miktarın karşılanamamasında malnütrisyon, liften zengin beslenme (Çinko emilimini azaltır.), malabsorbsiyonlar, kronik alkolizm, kanser ve kronik enfeksiyonlar gibi çeşitli faktörler etkili olabilir. Proteinden zengin besinler çinko emilimini arttırırken kalsiyum, fosfor, demir, bakır içeren yüksek besinler çinko emilimini azaltır. Çinko başlıca dışkıyla atılırken daha az miktarda safra ve idrarla vücuttan atılır. 

İnsanda başta prostat bezi, semen, karaciğer, saç, deri, retina olmak üzere 1.4-2.3 kg çinko bulunmaktadır. Çinko enzim yapısına katılarak çeşitli biyokimyasal reaksiyonlarda yer alır. Bağ dokusu biyosentezi ve bütünlüğünde temel role sahip olduğundan yara iyileşmesinde mutlak gerekli bir mikrobesindir. Ayrıca immün sistem fonksiyonları için de gereklidir. Pankreasın beta hücrelerinden insülin sentezi, salınımı ve depolanmasında da görevlidir. Prostat bezinden salınan tat alma duyusu için gerekli bir tükürük proteini olan gustin çinko içerdiğinden çinko eksikliğinde tat tomurcukları etkilenir. Tat ve koku alma duyusunda azalma ve yara iyileşmesinde gecikme çinko eksikliğinin ilerlemiş belirtilerindendir. Çinko eksikliğinin erken dönemlerinde ise iskelet gelişiminde gerileme, testis atrofisi, hepatosplenomegali görülür. Akrodermatitis enterohepatika, çinkonun enterositlerden dolaşıma salınamaması sonucu oluşan bir hastalıktır. Diyetle çinko alınımı yetersiz olması sonucunda çinko takviyelerinde yararlanılarak tedavi gerçekleştirilir.

Kullanılan mineral takviyelerinin türü, dozu, kulanım sıklığı bireyin yaşına, cinsiyetine, sağlık durumuna bağlı olduğundan hekim önerisi olmadan bilinçsiz kullanılmamalıdır.

Figen Gürgöl, Tıbbi Biyokimya, Nobel Tıp Kitapevi, 2021